Margaret Atwood - ponure proroctwa na przyszłość

Jeśli jeszcze nie słyszeliście o tejże pisarce, warto jej nazwisko zanotować w pamięci. Jeżeli jednak któraś z jej książek wpadła wam w ręce, to znaczy, że złowieszcze prognozy na przyszłość nie są wam obce. Margaret Atwood to jedna z najbardziej znanych kanadyjskich pisarek, autorka dwunastu bestsellerów, piętnastu tomików poezji, siedmiu zbiorów opowiadań i kliku książek z dziedziny literatury faktu. To kobieta mocno przejęta naszą przyszłością, ludzkim działaniem, które – jej zdaniem - nieuchronnie zbliża świat do katastrofy. To zaangażowana aktywistka, która uczula nas na pewne kwestie, ale bez moralizowania, a jedynie za pomocą smutnych i ponurych proroctw. Takich, które mrożą krew w żyłach. Jaka jest proza Atwood? Pamiętacie słynną i nagrodzoną Pulitzerem „Drogę” Cormaca McCarthy’ego? Książki tej wielu czytelników nie potrafiło właściwie sklasyfikować. Niektórzy przyszywali jej łatkę prozy science-fiction, inni usilnie chcieli ją wydrzeć z łap fantastyki, stawiając na piedestale wśród najlepszej współczesnej literatury pięknej. Rzecz dotyczyła okrutnego świata po katastrofie i ludzi, którzy w jej obliczu walczą o przetrwanie. Z prozą Atwood można by mieć podobny dylemat. Autorka korzysta ze stylistyki science-fiction, jednak wciąż pozostając w obrębie literatury głównego nurtu. W swoich powieściach snuje różne wizje przyszłości – przeważnie te przerażające. Opisuje świat, w którym dokonała się katastrofa, tym razem ekologiczna, i próbuje dojrzeć jej ewentualnych przyczyn oraz oczywiście skutków. Najbardziej niepokojącym w pisarstwie Atwood jest fakt, że jej wizje są na tyle przekonujące, że czytając – zaczynamy wierzyć w ich możliwe spełnienie. Autorka podaje solidne argumenty, straszy nas, przewidując świat złowrogi i okrutny, ale jednocześnie taki, w stronę którego zmierzamy już dzisiaj. Najsłynniejszymi powieściami Atwood są: „Oryks i Derkacz”, „Rok potopu” i „Opowieść podręcznej”. Wszystkie można określić mianem antyutopii, kojarzących się nam choćby z twórczością słynnego George’a Orwella czy niedawno zmarłego Raya Bradbur’ego (jego pisarstwo zresztą także wymyka się wszelkim klasyfikacjom). W „Opowieść podręcznej” przenosimy się do państwa stworzonego na terenie byłych Stanów Zjednoczonych przez rasistowsko nacjonalistyczną organizację religijną o nazwie Bank Myśli Synów Jakuba. Autorka wieszczy tu ekologiczną klęskę, upadek społeczeństwa i powszechną bezpłodność. „Oryks i Derkacz” to natomiast kolejna historia upadku cywilizacji, mamy tu bohaterów żyjących w elitarnych enklawach i wielkich miastach slumsów, gdzie zmuszeni są poddać się władzy perwersji technologicznych czy szaleństwom inżynierii genetycznej. „Rok potopu” jest niejako kontynuacją tej wcześniejszej książki, tyle że przedstawia świat nie enklaw, tylko brutalnego otoczenia na zewnątrz. Atwood wciąż wymieniana jest jako żelazna kandydatka do Nobla. Pisze jednak w przystępny sposób dla tak zwanego przeciętnego czytelnika niedzielnego. Stosuje się bowiem do zasady – minimum słów, maksimum znaczeń. Jej język jest czysty i zrozumiały, ale nie prostacki – wiele treści kryje się tu pomiędzy wierszami. W życiu prywatnym Atwood stosuje się do zasad propagowanych w powieściach, które mogłoby nawrócić świat na lepszy kierunek. Jest zaciętą ekolożką – mieszka w drewnianym domku ogrzewanym słońcem, jest wegetarianką, bierze udział w proekologicznych akcjach, ma samochód wyposażony w hybrydowy napęd, książki wydaje na papierze ekologicznym. To interesująca postać, tak jak i jej twórczość - niepokojąco alarmująca.