2011.12.14// D. Jędrzejewska
Mistrz dreszczowca i suspensu – Alfred Hitchcock. Pozostawił po sobie schedę w postaci kilkudziesięciu filmów fabularnych (rozpoczynał w latach 20. od filmu niemego), z których do dzisiaj większość to niedoścignione wzory w budowaniu kinowego napięcia. Początkowo niedoceniany przez krytykę, z czasem jego filmy stały się materiałem do analiz dla najwybitniejszych filmoznawców. Oto perełki w dorobku mistrza grozy.
„Ptaki” (1963)
Bodaj najbardziej rozpoznawalne dzieło Hitchcocka. Mimo że niebawem stuknie mu pół wieku, a efekty specjalne zastosowane w filmie „trącą myszką” (choć w swoich czasach były nominowane do Oscara), „Ptaki” już na stałe pozostaną w ścisłym kanonie kinowych dreszczowców. Prowincjonalne miasteczko położone nad morzem, Bodega Bay, zostaje zaatakowane przez stado agresywnych ptaków. Początkowo mieszkańcy bagatelizują sporadyczne wypadki, ale w końcu przyjdzie im stawić czoło prawdziwej pladze latających, krwiożerczych natrętów.
Jeden z najważniejszych thrillerów w historii kinematografii, choć nie grali w nim aktorzy z uznanymi nazwiskami. Swoją wielkość zawdzięcza głównie geniuszowi reżyserskiemu Hitchcocka, relacjom między bohaterami w sytuacji zagrożenia, wolno narastającemu poczuciu zagrożenia oraz poukrywanym w wielu miejscach interpretacjom i znaczeniom (także metafizycznym).
„Psychoza” (1960)
Mistrzowski thriller, który doczekał się kilku kontynuacji i remake’ów, jednak żaden z nich nie zbliżył się nawet do poziomu pierwowzoru. Historia kobiety, która dopuszcza się defraudacji i ucieka z pieniędzmi, mając dosyć dotychczasowego życia. Trafia do tajemniczego hotelu prowadzonego przez Normana Batesa. Mężczyzna po jakimś czasie zaczyna zachowywać się niepokojąco, na co znaczący udział wydaje się mieć jego apodyktyczna matka.
Na sukces „Psychozy” złożyły się m.in. świetne zdjęcia i scenografia, mroczna atmosfera prowincjonalnego hotelu, doskonale zgrana z obrazem muzyka, kreacja Anthony’ego Perkinsa (jako Bates) i kilka scen, które na trwałe zapisały się historii kina grozy (m.in. scena morderstwa pod prysznicem). Cztery nominacje do Oscara, w tym dla Hitchcocka za reżyserię.
„Północ – północny zachód” (1959)
Klasyka thrillera szpiegowskiego. Pracownik agencji reklamowej z Nowego Jorku, Roger Thornhill (Cary Grant), pewnego dnia zostaje porwany przez agentów obcego wywiadu. Szpiedzy biorą go za niejakiego George'a Kaplana, kluczową postać amerykańskiego kontrwywiadu. Omamiony potężną dawką whisky Thornhill zostaje wysłany na pewną śmierć w trakcie upozorowanego wypadku samochodowego. Udaje mu się szczęśliwie zbiec, po czym wyrusza na poszukiwanie prawdziwego Kaplana. Towarzyszy mu piękna Eve Kendall (Eve Marie Saint). Trzy nominacje do Oscara i niezapomniana scena ucieczki przed lecącym tuż nad ziemią samolotem na polu kukurydzianym.
„Zawrót głowy” (1958)
Świetny James Stewart w roli prywatnego detektywa, któremu przyjaciel zlecił śledzenie własnej żony, mającej skłonności samobójcze. Problem w tym, że nasz detektyw cierpi na lęk wysokości, a na dokładkę po uratowaniu kobiety przed samobójczym skokiem, zaczyna je obsesyjnie pożądać. Po trochu thrillera, melodramatu, kryminału i psychologii. Wiele reżyserskich sztuczek i groteskowy klimat złożyło się na kolejny mistrzowski i ponadczasowy film Hitchcocka.
„Okno na podwórze” (1954)
Klasyk thrillera psychologicznego z intrygującym scenariuszem. J.B.Jeff Jeffries (w roli głównej znów James Stewart) ze złamaną nogą zostaje przykuty do wózka inwalidzkiego. Dla zabicia czasu postanawia podglądać przez okno swoich sąsiadów. Pewnego dnia jest świadkiem sceny, która rodzi w jego umyśle podejrzenie, że jeden z sąsiadów zamordował swoją żonę.
Prosi o pomoc w prywatnym śledztwie swoją przyjaciółkę (Grace Kelly). Wydarzenia nieuchronnie prowadzą do dramatycznego finału. Dreszczowiec-majstersztyk, który zdobył cztery nominacje do Oscara – w tym za reżyserię i za najlepszy scenariusz. W remake’u „Okna na podwórze” zagrał sparaliżowany Christopher Reeve i Daryl Hannah.
„Rebeka” (1940)
Jedyne dzieło mistrza nagrodzone Oscarem za najlepszy film (także za zdjęcia), do tego uhonorowany aż dziewięcioma nominacjami. Nakręcony w czasie II wojny światowej, jest połączeniem psychologicznego thrillera z elementami melodramatu. Młoda kobieta zostaje żoną bogatego wdowca i przenosi się do jego wielkiej, mrocznej posiadłości.
Alfred Hitchcock
Nie będzie je jednak dane sielankowe życie, ponieważ małżonek nie może odpędzić się od duchów przeszłości – w tym wypadku od wspomnień pierwszej żony, tytułowej Rebeki. Scenariusz filmu powstał na podstawie bestsellerowej powieści Daphne du Maurier z 1938 roku. Ta sama pisarka była autorką opowiadania „Ptaki”, więc jej wpływ na twórczość Alfreda Hitchcocka był więcej niż znaczący.